این یکی از ویژه‌ترین اتفاقاتی است که در جشنواره سیزدهم فیلم ۱۰۰ شاهدش هستیم. در این دوره برای اولین بار «مخاطب کودک و نوجوان» به رسمیت شناخته‌شده و بخشی اختصاصی از جشنواره به نمایش فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای اختصاص پیدا کرده است که نه «درباره کودک» که «برای کودک» هستند. این اولین بار است که جشنواره ۱۰۰ با چنین رویکردی برگزار می‌شود. اما این تجربه چه ویژگی‌هایی می‌تواند داشته باشد؟

* این فیلم‌های برای پدرومادرها نیست!
محمد خیراندیش کارگردان انیمیشن سینمایی «پسر دلفینی» که از پدیده‌های اکران سال گذشته سینمای ایران به حساب می‌آید یکی از سه عضو هیأت انتخاب این دوره از جشنواره در بخش فیلم‌های کودکان و نوجوانان بود. او در گفتگو با «صدبرگ»، نشریه روزانه سیزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم 100، درباره این بخش توضیح داد: «رویکرد دبیر و شورای سیاست‌گذاری جشنواره فیلم ۱۰۰ در این زمینه بسیار پسندیده است که فیلم‌های بخش کودک و نوجوان در جشنواره برای مخاطب کودک است نه فیلم‌هایی درباره کودکان. این نکته بسیار مهم است که ما فیلم‌هایی را برای خود بچه‌ها تولید کنیم نه فقط درباره آن‌ها. بخش کودک و نوجوان در رویدادهای دیگر معمولاً کارهایی است که مناسب پدر و مادرهاست نه بچه‌ها! اما در این دوره از جشنواره فیلم ۱۰۰ شاهد این رویکرد بودیم که کارهایی صرفاً برای بچه‌ها در این دوره تولید شده و مخاطب آن‌ها کودکان است.»
* این کار بسیار سخت است!
این کارگردان سینما البته تأکید کرد: «تولید چنین آثاری در سینمای کوتاه و به‌خصوص در سینمای بسیارکوتاه، کار سختی است. وجه هنری و جشنواره‌ای این کارها معمولاً بر وجوه دیگر آن‌ها ارجحیت پیدا می‌کند و به همین دلیل سخت‌تر می‌توانند آثاری متناسب با کودکان باشند. در این دوره این رویکرد در جشنواره فیلم ۱۰۰ کلید خورده است و مطمئناً در سال‌های دیگر شرایط بهتر و مطلوب‌تری هم پیدا می‌کند.» خیراندیش معتقد است: «ساخت فیلم ۱۰۰ ثانیه‌ای برای مخاطب کودک و نوجوان دشوار است و ورود به این عرصه نیاز به مجاهدت دارد. باید زمینه آن شکل بگیرد. زمان ۱۰۰ ثانیه‌ای برای مخاطب کودک و نوجوان بسیار زمان کوتاهی است و تا بخواهد با اثر درگیر شود و از آن نتیجه بگیرد، کار تمام می‌شود. باید در این باره بیشتر صحبت کنیم و تا به نتایج اجرایی‌تری برسیم. باید فکر کنیم که فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای چگونه می‌توانند برای مخاطب کودک و نوجوان مناسب باشند. این رویکرد نو و تازه است و هر کار نویی طبیعتاً در آغاز زحمت و سختی دارد.»
* فیلم‌هایی که نمره قبولی نگرفتند!
این عضو هیأت انتخاب فیلم‌های کودک و نوجوان در جشنواره سیزدهم فیلم ۱۰۰ درباره آثار این دوره هم می‌گوید: «در میان آثار متقاضی حضور در جشنواره امسال یک سری آثار خوب متناسب با مخاطب کودک و نوجوان داشتیم که برخی از آن‌ها به دلیل آنکه صرفاً برای کودکان و نوجوانان نبودند، نمره کمتری می‌گرفتند و برخی حتی حذف شدند. البته همین آثار می‌توانستند در بخش‌های دیگر جشنواره پذیرفته شوند چرا که این امتیاز را جشنواره برای فیلم‌های متقاضی در نظر گرفته بود که بدون محدودیت بتوانند در بخش‌های دیگر حضور داشته باشند. به همین دلیل با خیال راحت‌تری فیلم‌هایی که صرفاً برای کودکان نبود را رد می‌کردیم. در یک نگاه کلی در همین گام اول هم کارهای خوبی برای کودکان در جشنواره امسال حضور دارد و می‌توان امیدوار بود که در سال‌های بعد شاهد شرایط بهتری هم در زمینه کیفیت این آثار باشیم.»
* معجزه اغراق در انیمیشن‌ها
خیراندیش درباره حوزه تخصصی خود و اینکه چقدر ظرفیت ساخت فیلم‌های ۱۰۰ ثانیه‌ای در حوزه انیمیشن وجود دارد هم گفت: «انیمیشن قالبی است که برای بچه‌ها بسیار مناسب است. در انیمیشن با ساده‌سازی و یا اغراق می‌توان حرف‌ها را بهتر و تمیزتر برای بچه‌ها مطرح کرد. به همین دلیل در یک کار بسیار کوتاه هم می‌توان جان کلام را مطرح کرد. کسی که کار ۱۰۰ ثانیه‌ای انجام می‌دهد باید حواس‌ش به این موجز و در عین حال تأثیرگذار بودن کارش باشد. به‌خصوص اگر این اثر مختص کودکان و نوجوانان باشد. البته به یاد داشته باشیم که کار انیمیشن لزوماً برای کودکان نیست و می‌تواند مخاطب بزرگسال هم داشته باشد.»
کدام آثار «برای کودک» در رقابت هستند؟
۶۹ اثر در بخش مخاطب کودک توسط هیات انتخاب به جشنواره فیلم ۱۰۰ راه یافتند و از این میان ۲۵ اثر در بخش مسابقه و ۴۴ اثر در بخش غیررقابتی روی پرده می‌روند. بخش مخاطب کودک و نوجوان بخش آزاد این دوره از جشنواره فیلم ۱۰۰ است و شرکت‌کنندگان در این بخش امکان حضور همزمان در یکی از بخش‌های ملی و بین‌المللی را نیز داشتند. فهرست فیلم‌های راه‌یافته به بخش رقابتی این دوره عبارتند از؛ اسب چوبی (سوسن سلامت)، آبی نیست (نوح امانی)، آشنای غریب (حمید عزیزی)، آقای قهرمان (سامانغنائمی)، پازل (علی شاه حیدری)، پدرم (احسان عابدنیا)، پرتاب (عارف غفاری‌نژاد)، تشک (آرش حسن‌پور)، تیرک (فواد لطفی)، دامجی (نازنین چیت ساز)، زخم (رضا خلفی)، قاب دلتنگی (محسن عقیلی)، قاصدک (فاطمه اصغری علائی)، قانون (امیر مهندسیان)، قرمز کوچک، آبی بزرگ (سیدحامد نوبری)، کفش (علیرضا دوستی)، کیک تولد (وحید انصاری)، گل طلایی (محمد تقی توحیدی)، لیوان حرم (م. فرج صالحی)، روستای من (محمدرضا دهستانی)، در آغوش مادر (میثم سیفی)، درخت ترش (اکبر تراب‌پور)، نیرو (حسین امانی، میلاد ابراهیمی)، وارونه (فهمیه قائدی)، یا علی (علیرضا خوشکام).