رهایی از تكنیک در یک هنر تكنيكال

رهایی از تكنیک در یک هنر تكنيكال

1401/12/15

محمدرضا لطفی منتقد سینما در یادداشتی به اهمیت برگزاری جشنواره فیلم 100 و اساسا جشنواره‌ فیلم‌های کوتاه پرداخته است.

متن یادداشت این منتقد سینما به شرح زیر است:

«سینما یک هنر تکنیکال است، یعنی هنری که وابسته به تکنیک است. بحث تکنیکی که می‌گویم ورای موضوع صنعت و مقوله هنر/صنعتی بودن سینما است. شما برای بروز هنر و خلاقیتی که مدنظرتان است، خواه‌ناخواه وابسته به تکنیک هستید. این برخلاف تئاتر، ادبیات، نقاشی و...است. شما در آن هنرها آنچنان و آنقدر وابسته تکنیک نیستید، ولی در سینما هرچقدر هم که یک تفکر ناب، یک حرف تازه، یک نگاه و زاویه جدید، بکر، دست نخورده، اکسپرمتال و تجربه‌گرایانه داشته باشید، در نهایت با بازوهای تکنیکی مجبور به انتقال آن به مخاطب هستید و طبیعی‌ است که آن تفکر و هنر شما با یک دوربینی مانند رِد بسیار بهتر به مخاطب منتقل می‌شود تا یک دوربین آماتور. طبیعتا آن تفکر، نگاه و خلاقیتی که در ذهن شما هست، با یک طراحی صحنه قوی‌تر و تکنیکال‌تر و با دست بازتر بسیار بهتر به مخاطب منتقل می‌شود‌. در مقوله صدا، تدوین، موسیقی و... نیز شما هرچقدر هم که خلاقیت داشته باشید؛ در نهایت نياز به تکنیک و امكانات داريد.

حال اگر بحث فیلم کوتاه را کنار بگذاریم و مشخصا درباره فیلم ۱۰۰ثانیه‌ای صحبت کنیم، باید بگویم اولا فیلم ۱۰۰ثانیه‌اي ساختن كار بسیار سختی است. شما هرچقدر زمان‌تان کوتاه‌تر باشد برای انتقال گفته‌ها، خلاقیت و نگاهتان، طبیعتا کار سخت‌تری دارید. اینکه مثلا به شما بگویند درباره موضوعی در پنج جمله صحبت کنيد یا بگویند در پنجاه صفحه می‌توانید صحبت کنید؛ طبیعتا در پنجاه صفحه دست شما بسیار بازتر از در پنج خط است و باید آنقدر خلاقیت و اشراف داشته باشی که بتوانی آن را بروز دهی.

به بحث تكنيك بازمي گردم، در فیلم ۱۰۰ثانیه‌ای وابستگی به تکنیک به طرز شگفت‌انگیزی کم می‌شود... این حتی در فیلم کوتاه هم آنقدر نمود ندارد‌ یعنی شما بازهم در فیلم کوتاه تا اندازه زيادي، مانند فيلم بلند سينمايي وابسته تکنیک هستید. ولی جالب است که در فیلم صدثانیه‌ای شما از این مقوله تا حد زیادی رها می‌شويد. شما یک فیلم صدثانیه‌ای را می‌توانید با یک موبایل بسازید. در فیلم صدثانیه‌ای مخاطب از شما طلب تکنیک نمی‌کند. اگرچه همچنان وابسته‌اش هست ولی این وابستگی درصد زيادي کم می‌شود‌‌ و شماحتي می‌توانید با پول تو جیبی فیلم ۱۰۰ ثانیه‌ای بسازيد.

در دنیای امروز که به عصر شتاب لقب گرفته فیلم صدثانیه‌ای می‌تواند خيلي کاربرد داشته باشد؛ به گونه‌ای که حتی در اینستاگرام‌ فیلم‌ها را به اشتراک گذاشت. پس جشنواره فیلم ۱۰۰ قدم خوب و درست برای معرفی این نوع فیلم‌ها است،اما آیا به اندازه کافی و کفایت در رابطه با فیلم ۱۰۰ ثانیه‌ای تمرکز و سرمایه گذاری شده است؟سرمایه‌گذاری نه برای تولید، سرمایه‌گذاری برای اینکه مخاطب با آن آشنا شود. آیا جشنواره فیلم ۱۰۰ کافی است؟ آیا کارکرد خیلی متعالی داشته است؟ پاسخ همه این سوالات خیر است. اگرچه این جشنواره خوب است ولی کافی نیست.

بسیار راحت می‌توان فیلم صدثانیه‌ای را در جای جای مختلف ابعاد فرهنگی گنجاند و مخاطب را راحت با آن آشنا کرد‌‌. در حقیقت این آثار بسیار کارکرد داردند و می‌توان آن‌ها را قبل از شروع هر سانس در سینماها، در تلویزیون، در فضای مجازی و در جشنواره‌های مختلف فیلم به نمایش گذاشت اما متاسفانه این اتفاق رخ نمی‌دهد. كه از ضعف‌های این قضیه است.

متاسفانه فیلم ۱۰۰ ثانیه‌ای بسيار مهجور است، در حالی که خیلی راحت می‌تواند به سبد بصری جامعه مخاطب فرهنگی‌مان تزریق شود‌. حتی نیاز به سرمایه‌گذاری آنچنانی هم ندارد و تنها همت و یک مقدار فکر می‌خواهد.

 

منبع: روزنامه شرق